Hiện nay, thủng tầng Ozone đang là vấn đề được toàn thế giới quan tâm bởi nó nắm giữ một vai trò vô cùng quan trọng đối với sự sống của toàn bộ sinh vật trên trái đất. Vậy tầng Ozone là gì? Nguyên nhân thủng tầng Ozone và các giải pháp khắc phục? Hãy cùng Wise tìm hiểu qua bài viết dưới đây!
1. Tầng Ozone là gì?
Ozone có ký hiệu hoá học là O3, là một dạng của Oxi tuy nhiên tính chất hoá học của nó lại có màu xanh nhạt và mùi khó chịu.
Tầng Ozone là một lớp phủ sâu trong tầng bình lưu của Trái Đất. Chúng có khả năng hấp thụ 97-99% các tia cực tím xâm nhập vào vỏ Trái Đất từ ánh nắng Mặt Trời.
Ngoài ra, Ozone còn đặc biệt hình thành từ việc phá vỡ các phân tử O2 bởi tia cực tím để tạo thành Oxi nguyên tử. Sau đó, lại kết hợp chúng lại với nhau để tạo thành O3.
Có hai loại Ozone đang cùng tồn tại hiện nay là:
- Loại tốt: nằm ở tầng bình lưu, được tạo ra từ tự nhiên
- Loại hại: được tạo ra thông qua phản ứng hoá học giữa nitơ và oxit cùng các hợp chất dễ bay hơi như VOC từ các hoạt động của con người. Loại này thường nằm ở tầng đối lưu hoặc gần ngay mặt đất.
2. Tìm hiểu về vai trò của tầng Ozone đối với Trái Đất
Tầng Ozone có vai trò hết sức quan trọng đối với sự sống trên Trái Đất. Dù chỉ là một lớp không khí không quá dày nhưng nó đóng vai trò bảo vệ Trái Đất khỏi các yếu tố gây hại từ bên ngoài, đặc biệt là hấp thụ các tia độc hại chiếu xuống từ Mặt Trời.
Trong ánh nắng từ Mặt Trời chiếu xuống chứa rất nhiều tia độc hại tới sức khỏe con người như tia cực tím, tia hồng ngoại, tử ngoại, UV. Nếu tiếp xúc trực tiếp với chúng sẽ dẫn đến cấu trúc tế bào da & mắt bị phá hỏng gây lên ung thư. Bởi vậy, nhờ vào sự cản trở của tầng Ozone, một phần lớn các tia độc hại không thể ảnh hưởng tới trái đất, bảo vệ con người và sinh vật tốt hơn.
Ứng dụng trong công nghiệp và sản xuất:
- Khử trùng nước uống đóng chai
- Hỗ trợ quá trình kết hợp của các phân tử
- Làm trắng vải
- Tăng độ liên kết và kết dính ở chất dẻo
- Sử dụng để đánh giá tuổi thọ cao su
Trong y tế:
- Có khả năng khử tế bào ung thư ở giai đoạn đầu.
- Giúp cân bằng & hỗ trợ quá trình Oxy hoá cơ thể.
- Khả năng tiêu diệt các sinh vật lạ gây bệnh trong không khí và nước.
- Sản xuất Oxy hoạt hoá
Khi Ozone bị suy giảm cũng gây ra hiện tượng biến đổi khí hậu.
3. Nguyên nhân thủng tầng Ozone
Nguyên nhân thủng tầng Ozone được bắt nguồn từ chính các hoạt động sản xuất, sinh hoạt của con người.
Cụ thể là sự giải phóng quá mức Clo và Brom từ các chất nhân tạo như CFC. CCI3.CH3,…các chất này được gọi là ODS – chất làm suy giảm tầng Ozone chính. Clo và Brom được biết là hai chất làm suy giảm và thủng tầng Ozone ở tốc độ siêu âm. Một nguyên tử Clo có khả năng phá vỡ hàng ngàn phân tử Ozone nhưng một nguyên tử Brom lại tàn phá được gấp 40 lần một nguyên tử Clo.
Sự phát triển mạnh mẽ của nền công nghiệp kéo theo một lượng khổng lồ khí thải được xả thẳng ra môi trường mỗi ngày. Các chất thải công nghiệp bao gồm các loại khí độc như: CO2, Nito, Metan,… vẫn được đào thải ra mỗi trường hàng ngày với nồng độ vô cùng lớn. Đây đều là những chất gây ra ô nhiễm không khí, hiệu ứng nhà kính và thủng tầng Ozone.
Và nếu bạn cần thiết bị đo nước thải có thể xem: Đồng hồ đo nước thải
4. Hậu quả của việc suy giảm tầng Ozone
Suy giảm chất lượng không khí
Thủng tầng Ozone khiến cho việc gia tăng tia tử ngoại UV-B chiếu xuống Trái Đất ngày càng tăng cao. Loại tia này chính là nguyên nhân gây ra các chất hoạt động mạnh, làm thúc đẩy các phản ứng hoá học, dẫn đến ô nhiễm môi trường. Điều thể có thể nhận thấy ở các trận mưa axit đang diễn ra ngày càng nhiều hơn và để lại những hậu quả nghiêm trọng.
Mất cân bằng hệ sinh thái biển
Số lượng các loài sinh vật biến cũng giảm xuống một cách nghiêm trọng bởi sự suy giảm của tầng Ozone khiến cho khả năng sinh sản và sinh trưởng của các loại sinh vật biển bị suy giảm nặng nề. Bên cạnh đó, các tia tia ngoại cũng khiến cho các sinh vật phù du bị tiêu diệt dần, mất đi nguồn thức ăn cho các loài sinh vật biển. Hậu quả là dẫn đến sự tuyệt chủng của một số sinh vật. Hiện tượng nước biển nóng lên còn khiến cho san hô bị tẩy trắng vô cùng nguy hiểm.
Ảnh hưởng tới con người
Thủng tầng ozon đồng nghĩa với việc các tia độc hại từ ánh nắng mặt trời sẽ chiếu trực tiếp xuống Trái Đất, con người sẽ tiếp xúc với các tia này nhiều hơn. Điều này làm phá vỡ hệ miễn dịch gây ra nhiều bệnh như ung thư da, đục thủy tinh thể, cháy nắng, làm suy yếu hệ thống miễn dịch và lão hóa nhanh.
Tác động tới hệ động – thực vật
Khi chịu ảnh hưởng nhiều bởi tia cực tím, lá cây sẽ bị hư hại nhanh chóng, cản trở quá trình quang hợp của cây cối. Cây chậm phát triển, giảm năng suất, hiện tượng mất mùa diễn ra thường xuyên hơn. Không chỉ vậy, suy giảm Ozone còn khiến cho cây cối bị chết hàng loạt, ảnh hưởng đến sự sống của Trái Đất.
Sự suy giảm của tầng Ozone khiến cho khả năng sinh sản và tăng trưởng của các loại sinh vật biến bị suy giảm nặng nề. Đặc biệt là đối với các sinh vật biển sẽ bị giảm hệ miễn dịch một cách nghiêm trọng. Các tia tử ngoại cũng khiến cho các sinh vật phù du bị tiêu diệt dần. Trong chuỗi thức ăn thủy sản, sinh vật phù du xuất hiện ở trên cao. Nếu sinh vật phù du giảm số lượng do phá hủy tầng Ozone, chuỗi thức ăn biển sẽ bị phá vỡ theo nhiều cách.
Ảnh hưởng đến các công trình kiến trúc
Các tia tử ngoại từ ánh nắng Mặt Trời có thể làm giảm tuổi thọ của các công trình xây dựng. Các vật liệu xây dựng do chịu tác động mạnh từ các tia tử ngoại dẫn đến bị xuống cấp, lão hoá nhanh hơn. Tuổi thọ của các công trình kiến trúc vì vậy mà giảm sút và đang là một trong những vấn đề đang được quan tâm rất lớn.
5. Lỗ thủng của tầng Ozone nằm ở đâu?
Tháng 10/1985, các nhà khoa học Anh phát hiện thấy tầng khí Ozone trên không trung Nam Cực xuất hiện một lỗ thủng rất lớn, bằng diện tích nước Mỹ. Năm 1987, các nhà khoa học Đức lại phát hiện tầng khí Ozone ở vùng trời Bắc Cực có hiện tượng mỏng dần, có nghĩa là chẳng bao lâu nữa tầng Ozone ở Bắc Cực cũng sẽ bị thủng. Thông tin này nhanh chóng được lan truyền khắp thế giới và làm chấn động dư luận.
Lỗ thủng ở Nam Bán cầu thường hình thành khi các chất hóa học như Chlorine và Bromine di chuyển vào tầng bình lưu, tạo ra các phản ứng xúc tác trong mùa đông Nam Cực.
Lỗ thủng tầng Ozone có liên quan đến xoáy cực Nam Cực – một dải không khí lạnh cuộn xoáy di chuyển xung quanh Trái đất. Khi nhiệt độ ở tầng bình lưu bắt đầu tăng vào cuối mùa xuân, sự suy giảm tầng Ozone chậm lại, xoáy cực yếu dần và cuối cùng bị phá vỡ. Kích thước mà nó đạt được lớn nhất là vào giữa tháng 9 và giữa tháng 10 nhưng đến tháng 12, mức Ozone thường trở lại bình thường.
6. Một số giải pháp ngăn chặn quá trình suy thoái tầng Ozone
- Hạn chế sử dụng năng lượng hạt nhân và các loại khí gây thủng tầng Ozone trong hoạt động sản xuất
- Hạn chế sử dụng thuốc trừ sâu hóa học trong nông nghiệp
- Xử lý nghiêm các khu công nghiệp, các nhà máy xả khí thải độc hại chưa qua xử lý ra môi trường
- Giảm thiểu việc sử dụng phương tiện giao thông hoạt động bằng xăng, dầu.
- Nâng cao ý thức tuyên truyền cho người dân nhằm ngăn chặn, lên án, tố cáo và xử phạt các hành vi xấu gây hại cho môi trường.
- Sử dụng các sản phẩm thân thiện với môi trường, sử dụng năng lượng sạch như năng lượng Mặt Trời, gió, sóng biển
- Cần có những biện pháp để xử lý tình trạng ô nhiễm cục bộ trong những khu công nghiệp, nhà máy…để giảm thiểu các loại bụi và khí độc hại vào bầu khí quyển
- Nâng cao và triển khai hoạt động giáo dục, tư vấn cũng như tuyên truyền ngăn chặn các việc làm xấu có hại cho môi trường
- Hạn chế tối đa việc sử dụng các loại bao bì bằng nhựa xốp, thay thế khi dùng các loại làm từ gỗ, giấy, vải.