Tính chất của Axit là gì

Đối với một đời người, quá trình học tập luôn diễn ra trong suốt quãng đời của bạn. Nhất là đối với thời còn là học sịnh, được cắp sách tới trường khi không thể nào bỏ qua những môm học bỏ ích như, toán, văn, ngoại ngữ, GDCD, vật lý, hoá học, …. Trong số đó, nhất là với các bạn yêu thích môn hoá học thì không thể nào không biết đến axit. Vậy tính chất của Axit là gì? Hãy cùng WiseVietNam chúng tôi tìm hiểu về loại chất này.

1. Axit là gì

Nhưng trước hết tính chất của Axit là gì, chúng ta hãy cùng nhắc lại một chút về chất hoá học này, axit là gì?

Nói một cách đơn giản và dễ hiểu nhất thì axit là bất kỳ chất nào trong dung dịch nước có vị chua, làm thay đổi màu sắc của một số chất chỉ thị (ví dụ: làm đỏ giấy quỳ xanh ), phản ứng với một số kim loại (ví dụ: sắt ) để giải phóng hydro , phản ứng với bazơ để tạo thành muối và thúc đẩy một số hóa chất các phản ứng (xúc tác axit).

Axit là dung dịch vừa có tính ăn mòn vừa có tính phản ứng, đặc biệt là với kim loại, phản ứng với bazơ để tạo thành muối trong phản ứng trung hòa.

Axit có thể là hữu cơ hoặc vô cơ và mạnh hoặc yếu.

Axit cũng thường được sản xuất bởi thực vật, chẳng hạn như axit xitric có trong trái cây họ cam quýt như chanh và cam. Trong phòng thí nghiệm, axit được sử dụng làm thuốc thử và dung dịch phân tích, đặc biệt là trong chuẩn độ. Chúng cũng đóng một vai trò quan trọng trong nhiều quy trình công nghiệp, chẳng hạn như lọc dầu, sản xuất phân bón và sản xuất dược phẩm.

2. Định nghĩa về axit theo các nhà khoa học

Tuy nhiên để đi sâu vào tính chất của axit là gì các bạn cũng nên hiểu rõ về định nghĩa chính xác của chúng.

Định nghĩa Arrhenius

Được đặt theo tên của nhà khoa học Thụy Điển, Svante Arrhenius. Định nghĩa này dựa trên quan sát rằng khi axit được hòa tan trong nước, nó sẽ làm tăng nồng độ của các ion hydro. Điều đó có nghĩa là axit Arrhenius là bất kỳ chất nào làm tăng ion hydro (H+) khi hòa tan trong nước. Nó cũng là một chất tạo ra các dạng ion hydro khác trong nước, ví dụ, ion hydronium (H3O+) hoặc các dạng khác.

Định nghĩa Brønsted – Lowry

Theo lý thuyết này, một axit chỉ có thể hoạt động như một axit khi có bazơ. Ngược lại, một bazơ chỉ có thể hoạt động như một bazơ khi có mặt axit. Luận án này định nghĩa một axit là chất cho proton với bazơ, đóng vai trò là chất nhận proton. 

Định nghĩa của Lewis

Năm 1923, Gilbert N. Lewis đề xuất cải tiến các lý thuyết trước đây về axit và bazơ. Định nghĩa Lewis không liên quan đến các ion hydro hoặc chuyển proton. Thay vào đó, nó nói rằng một axit là một chất dễ dàng nhận một cặp electron từ một chất khác trong dung dịch. 

3. Các loại axit phổ biến

Nói tới tính chất của axit là gì chúng ta cũng cần đi qua tìm hiểu về các loại axit phổ biến nhất. Trong các bộ phim thường xuất hiện dung dịch ăn mòn cơ thể người thì đó là H₂SO₄ – axit sulfuric. Hay bạn đang bị đa dạ dày, đi khám bác sĩ thường bảo là axit trào ngược thì đó là HCl – Axit clohydric, …

Axit citric

Là một axit hữu cơ xuất hiện tự nhiên có trong tất cả các loại trái cây họ cam quýt, ví dụ như chanh. Nó được tìm thấy trong các loại trái cây họ cam quýt như chanh và cam. Nó được sử dụng như một hương liệu thực phẩm và chất bảo quản thực phẩm.

Axit ascorbic

Là một dung dịch nước của cacbon điôxít với nước – còn được gọi là nước có ga hoặc nước có ga.

Axit Acetic

Hay HC2H3O2 đối với bạn bè của nó – là thứ mang lại hương vị sắc nét cho giấm. Giấm mạch nha có từ 5-20% axit axetic.

Axit Sulphuric

Là một chất có tính ăn mòn cao thường được tìm thấy trong pin xe hơi và các sản phẩm tẩy rửa.

Axit Boric

Thường được sử dụng làm chất khử trùng, chất diệt côn trùng, chất chống cháy, chất hấp thụ nơtron, hoặc tiền chất của các hợp chất hóa học khác. Nó có công thức hóa học H₃BO₃, và tồn tại ở dạng tinh thể không màu hoặc bột màu trắng hòa tan trong nước. Khi tồn tại dưới dạng khoáng chất, nó được gọi là sassolite .

Axit clohydric

Là một dung dịch của hydro clorua có trong axit dạ dày, giúp chúng ta phân hủy và tiêu hóa thức ăn. Còn được gọi là HCl, axit clohydric là một axit ăn mòn mạnh.

4. Đặc tính chung của axit

Một phần không thể thiếu khi tìm hiểu về tính chất của axit là gì là đặc tính chung của chúng.

5. Tính chất của axit

Nếu đi sâu vào tìm hiểu về 3 định nghĩa chúng ta vừa tìm hiểu ở mục 2, các bạn có thể suy ra tính chất của axit là gì?

⇒ Đề cập đến ba định nghĩa về axit, một axit tạo thành các ion hydro hoặc hydronium trong nước, cho một proton cho một bazơ và nhận một cặp electron.

⇒ Một axit có phản ứng hóa học và kết quả là có thể ăn mòn kim loại và tạo ra phản ứng tỏa nhiệt với bazơ.

⇒ Khi một axit được hòa tan trong nước, nó phân ly thành hydro hoặc cation tích điện dương và anion mang điện tích âm. Sự phân ly làm tăng số lượng các ion hydro hoặc hydronium trong nước, làm giảm độ pH của dung dịch.

⇒ Nếu có mặt kim loại, bazơ hoặc các chất phản ứng khác, chúng có thể phản ứng với axit bằng cách cho cặp electron hoặc nhận proton.

⇒ Độ mạnh hay yếu của axit về mức độ pH của nó chủ yếu phụ thuộc vào nồng độ của dung dịch axit. Nồng độ càng cao thì axit càng mạnh. Tuy nhiên, các yếu tố khác, chẳng hạn như nhiệt độ của dung dịch, cũng ảnh hưởng đến mức độ pH và độ mạnh của axit. Do đó, độ pH không phải là thước đo đặc biệt tốt để đánh giá độ mạnh của axit.

⇒ Để đo độ mạnh của axit là xem xét hằng số phân ly, là tỷ lệ giữa các ion và lượng axit trong dung dịch. Axit mạnh phân ly hoàn toàn trong dung dịch nước hơn so với axit yếu.

6. Ứng dụng của axit trong ngành công nghiệp

Axit không phải một chất xấu, dùng để gây tổn hại đến chúng ta như thể hiện trong các bộ phim truyền hình mà nếu chúng ta sử dụng đúng cách là có thể áp dụng hầu hết các loại axit mọi hệ thống khác nhau. Vậy áp dụng tính chất của axit là gì, chúng ta đi tìm hiểu ứng dụng của chúng.

Đầu tiên là trong ứng dụng các ngành công nghiêp

Axit là thuốc thử cơ bản trong việc xử lý hầu hết các quy trình trong ngành công nghiệp ngày nay. Axit sulfuric, axit diprotic là loại axit được sử dụng rộng rãi nhất trong công nghiệp, đây cũng là loại hóa chất công nghiệp được sản xuất nhiều nhất trên thế giới. Nó chủ yếu được sử dụng trong sản xuất phân bón, chất tẩy rửa, pin và thuốc nhuộm, cũng như được sử dụng trong chế biến nhiều sản phẩm như loại bỏ tạp chất.

Ví dụ, các khoáng chất photphat phản ứng với axit sunfuric để tạo ra axit photphoric từ đó sản xuất phân bón photphat hay kẽm được sản xuất bằng cách hòa tan oxit kẽm thành axit sunfuric, làm sạch dung dịch và nung điện.

Trong công nghiệp hóa học, axit tham gia phản ứng trung hòa để tạo ra muối. Ví dụ, axit nitric phản ứng với amoniac để tạo ra amoni nitrat, một loại phân bón. Ngoài ra, axit cacboxylic có thể được este hóa với rượu để tạo ra este.

Chúng có thể được sử dụng làm chất điện phân trong ắc quy ướt, chẳng hạn như axit sulfuric trong ắc quy ô tô.

7. Trong ngành thực phẩm – dược phẩm

• Axit tartaric là một thành phần quan trọng của một số loại thực phẩm thường được sử dụng như xoài chưa chín và me. Trái cây và rau quả tự nhiên cũng chứa axit.
• Axit citric có trong cam, chanh và các loại trái cây họ cam quýt khác.
• Axit oxalic có trong cà chua, rau mồng tơi và đặc biệt là trong khế và đại hoàng
• Lá đại hoàng và khế chưa chín rất độc vì nồng độ axit oxalic cao.
• Axit ascorbic (Vitamin C) là một loại vitamin cần thiết cho cơ thể con người và có trong các loại thực phẩm như amla (quả lý gai Ấn Độ), chanh, trái cây họ cam quýt và ổi.

Nhiều loại axit có thể được tìm thấy trong thực phẩm như là chất phụ gia, vì chúng làm thay đổi mùi vị của chúng và đóng vai trò như chất bảo quản. Ví dụ, axit photphoric là một thành phần của đồ uống cola. Axit axetic được sử dụng trong cuộc sống hàng ngày như giấm. Axit xitric được sử dụng làm chất bảo quản trong nước sốt và dưa chua.

Axit cacbonic là một trong những phụ gia axit phổ biến nhất được thêm vào nhiều trong nước giải khát.

Một số axit nhất định được sử dụng làm thuốc như Axit acetylsalicylic (Aspirin) được sử dụng như một chất giảm đau và hạ sốt.

8. Trong ngành liên quan tới sức khoẻ & sự phát triển của cơ thể con người

• Axit đóng vai trò quan trọng trong cơ thể con người. Axit clohydric có trong dạ dày hỗ trợ tiêu hóa bằng cách phá vỡ các phân tử thức ăn lớn và phức tạp.
• Axit amin cần thiết để tổng hợp các protein cần thiết cho sự phát triển và sửa chữa các mô cơ thể.
• Axit béo cũng cần thiết cho sự phát triển và sửa chữa các mô cơ thể.
• Axit nucleic quan trọng đối với việc sản xuất DNA và RNA và truyền các tính trạng cho con cái thông qua các gen. Axit cacbonic rất quan trọng để duy trì cân bằng pH trong cơ thể.

Cơ thể con người chứa nhiều loại hợp chất hữu cơ và vô cơ, trong số đó các axit dicarboxylic đóng một vai trò thiết yếu trong nhiều hành vi sinh học. Nhiều axit trong số đó là axit amin chủ yếu đóng vai trò là nguyên liệu để tổng hợp protein. Các axit yếu khác đóng vai trò như chất đệm với các bazơ liên hợp của chúng để giữ cho độ pH của cơ thể không bị thay đổi quy mô lớn có thể gây hại cho tế bào. Phần còn lại của các axit dicarboxylic cũng tham gia vào quá trình tổng hợp các hợp chất sinh học quan trọng khác nhau trong cơ thể con người.

Xem thêm: Ăn mòn hóa học của kim loại